Co to jest konsulat? Czym różni się od ambasady?

Będąc za granicą naszego kraju jednym z przyczółków, w których możemy szukać pomocy w razie jakiś kłopotów jest ambasada czy też konsulat. Ale czy potrafimy dostrzec różnicę między tymi dwoma instytucjami państwowymi? Gdzie zgłosić się z jaką sprawą? W ilu krajach możemy liczyć na pomoc naszego rządu w postaci polskich pracowników dyplomatycznych? O tym poniżej.

Poważna różnica

Konsulat i ambasada to nie ta sama instytucja. Często pojęcia te są używane zamiennie, ale jest to błąd, który wynika z nieznajomości specyfiki tych placówek. Zarówno konsulat jak i ambasada są ważnymi placówkami dyplomatycznymi, które służą do reprezentowania interesów obywateli oraz państwa poza jego granicami. Jednak porównując je należy pamiętać, że konsulat ma niższą rangę niż ambasada.

Czym zajmuje się ambasador?

Jest przedstawicielem głowy państwa za jego granicami. Jest, więc najważniejszym reprezentantem kraju. Jego zadaniem jest kształtowanie stosunków pomiędzy państwami – tym, które reprezentuje oraz tym, w którym aktualnie przebywa. 

Jego drugim obowiązkiem jest udzielanie pomocy swoim rodakom, którzy aktualnie przebywają poza granicami kraju. Pracownicy tej placówki powinni pomagać obywatelom w uzyskiwaniu pomocy prawnej, a w skrajnych przypadkach – w powrocie do kraju. Rzadziej udziela też wiz wjazdowych. Choć tym na ogół powinien zajmować się konsulat. Jeśli go nie ma w danym kraju, to obowiązki te przechodzą na ambasadę. 

Kolejną cechą, która wyróżnia ten typ placówek jest fakt, że są one obowiązuje w nich prawo państwa które ona reprezentuje. To wyjątkowa sytuacja. Warto pamiętać o tym fakcie wybierając się do krajów, w których można mieć wątpliwości, co do bezstronności wymiaru sprawiedliwości. Przykładowo, przebywając w Chinach, jako Polak możesz wejść do polskiej ambasady. Na jej terenie będzie Cię też obowiązywało takie samo prawo, jak gdybyś znalazł się w granicach państwa. 

Ambasada najczęściej znajduje się w stolicy kraju. Może się też zdarzyć tak, że w całym kraju nie ma ani jednej placówki dyplomatycznej tej rangi. W takim wypadku sprawami obywateli zajmuje się ambasada w najbliższym geograficznie państwie.

Czym zajmuje się konsul?

Jak już wspomniano, jego ranga jest niższa niż ambasadora, któremu podlega. Konsul to urzędnik nadzorujący pracę placówki dyplomatycznej.

Zajmuje się ona obsługą osób pochodzących z reprezentowanego przez nich kraju, które aktualnie znajdują się poza jego granicami. Mówimy tu o stronie formalnej, czyli wydawaniu dokumentów – dowodów osobistych i paszportów. Podejmują też decyzje o przyznaniu wizy obcokrajowcom oraz przeprowadzają trudny i długi proces nadawania obywatelstwa. Najczęściej działają też na podobnej zasadzie jak urzędy stanu cywilnego (USC).

W Polsce takie placówki konsularne znajdują się w 28 miastach (od Chełmu, przez Białą Podlaskę do Warszawy). Najwięcej ich posiada…Kraków – 34. Przykładowo można znaleźć tu takie konsulaty jak: Konsulat Generalny Stanów Zjednoczonych Ameryki, Konsulat Generalny Republiki Francuskiej czy też bardziej egzotyczny Konsulat Honorowy Wschodniej Republiki Urugwaju.

Ile w Polsce jest konsulatów?

Wiele ciekawych informacji można znaleźć w Raporcie polskiej służby konsularnej za 2017 rok. Przykładowo, na pewno interesuję Cię to, ile Polska ma konsulatów na świecie. Otóż jest ich 33 w 19 krajach na świecie. Ambasad jest więcej. Ich aktualna liczba to 91. W konsulatach pracuje aż 522 urzędników. 

Inną ciekawostką z tego raportu jest to, że w 2018 r. podjęto aż 29 003 działania, z czego 8520 dotyczyło informacji o zatrzymaniach i aresztowaniach, a 6516 to interwencje konsularne. 

Odbyto także 341 wizyt w szpitalach oraz 521 wizyty w zakładach karnych. Podjęto też 1 612 026 czynności wizowych, z których aż 1 523 797 zakończono przyznaniem wiz.

Odnotowano również przypadki interwencji w sprawach małoletnich. Najliczniejsze były w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Holandii, Norwegii i Włoszech. 

Każdy obywatel powinien wiedzieć jaką formę pomocy może otrzymać w polskich placówkach na obczyźnie. To szczególnie ważne, bo pozwala poczuć się bezpiecznie, nawet gdy jesteśmy setki kilometrów od domu. Świadomy obywatel zna swoje prawa.